Betty Pentzel na mwenzake Maryam
Salim na kutoka Popatlal Sekondari, Tanga wakimuelekeza Rais mstaafu wa awamu ya pili, Alhaj Ali Hassan Mwinyi, kuhusu utafiti wao wa ‘The
Effects Of Chemical Hair Products And Its Solution’.
Tunu
Ngajilo kutoka Mbeya Sekondari akimuelekeza Rais mstaafu wa awamu ya pili, Alhaj Ali Hassan Mwinyi, kuhusu utafiti wao wa Automatic
Irrigation System ambao uliwafanya washinde tuzo tatu.
Na Daniel Mbega
wa brotherdanny.com
KWA Geofrey Ndunguru na Yusuph Mwenda, wanafunzi wasioona
kutoka Shule ya Sekondari ya Wavulana Songea, kushinda Tuzo Maalum ya Sayansi ya
Spicenet mwaka huu 2015 ilikuwa ni faraja ambayo kamwe hawakuiota.
Na hawakuiota kwa sababu hata ushiriki wao ulikuwa kama bahati
nyingine ambayo hawakuitarajia kutokana na ukweli kwamba wanafunzi wengi wenye
ulemavu wamekuwa wakiachwa nyuma katika mambo mbalimbali, achilia mbali
kushiriki maonyesho ya sayansi kama ilivyotokea kwao mwaka huu.
“Ushindi wa tuzo hii kwetu sisi ni faraja kubwa sana kwa
sababu tunadhani kilio chetu kimesikika na kuna watu wanaotambua kwamba kumbe
hata sisi tunahitaji na tunastahili kujifunza sayansi kama kwa wale wanaoona,
tunawapongeza sana waandaaji wa maonyesho haya,” alisema Yussuph Mwenda mara
baada ya kukabidhiwa tuzo hiyo Alhamisi Agosti 6, 2015.
Wanafunzi hao walikuwa
miongoni mwa wanafunzi 240 walioshiriki maonyesho ya sayansi ya mwaka 2015 kati
ya Agosti 5-7, 2015 kwenye Ukumbi wa Diamond Jubilee jijini Dar es Salaam na
andiko lililowapa ushindi ni Analysis of
Blind Students Attitude Towards Science (Uchambuzi wa Hulka ya Wanafunzi
Wasioona Katika Mwelekeo wa Sayansi).
Mwenda alisema tuzo hiyo ni ushindi kwa wanafunzi wote
wenye ulemavu wa aina mbalimbali, na akaiomba serikali na jamii kutowabagua
kwani wanaweza kufanya vizuri kama wanafunzi wasio na ulemavu.
Taasisi ya kuibua vipaji vya sayansi na kuchochea watoto
kuyapenda masomo ya sayansi ya Young Scientists Tanzania (YST) ambayo kila kwa
mwaka wa tano sasa imekuwa kiandaa na kuratibu maonyesho hayo imeona kwamba
kuna haja ya kuwashirikisha wanafunzi wote, bila kujali hali zao, ili washiriki
na waipende sayansi kama inavyotakiwa.
Dk. Gosbert Kamugisha, Mkurugenzi Mtendaji na Mwanzilishi
Mwenza wa YST, anasema wanashukuru kwamba maonyesho hayo yanazidi kupanuka kila
mwaka na kushirikisha wanafunzi wengi bila kujali jinsia wala ulemavu.
“Ni mwaka wa tano sasa tunaendesha maonyesho haya, lakini
kila mwaka yanazidi kupanuka, mwaka huu tumewashirikisha wanafunzi wengi zaidi,
wakiwemo hawa wasioona ambao kwa kweli wanahitaji kujifunza sayansi japokuwa
kuna changamoto kubwa hasa ya vifaa vya kujifunzia na kufundishia,” anasema Dk.
Kamugisha.
Wakati taasisi hiyo inaanzishwa mwaka 2009, si Dk. Kamugisha
wala mwanzilishi mwenza Joseph Clowry walioamini kwamba baada ya muda wangeweza
kupata mwitikio kama unaoendelea kuonekana mwaka hadi mwaka.
Hiyo yote inatokana na ukweli kwamba, kwa miaka sasa
masomo ya sayansi yamekuwa hayapewi kipaumbele sana na wanafunzi wengi kutokana
sababu nyingi zikiwemo ukosefu wa walimu; vifaa vya kujifunzia na kufundishia;
kutokuwepo mkazo wa vitendo kutoka serikalini (wizara husika) kupitia mitaala
ya elimu na wanafunzi wengi kukosa mwamko wa kusoma masomo hayo.
“Hatukutegemea kuona mwitikio huu tunaouona leo, lakini
naamini kwamba hizi ni dalili njema kabisa na zinatutia hamasa ya kuendelea
kuibua vipaji kupitia maonyesho haya na kuwahamasisha walimu wa sayansi
kuendelea kufundisha kwa bidii ili tupate wataalam wengi wa utafiti na ugunduzi
pia,” anaongeza Dk. Kamugisha.
Anasema kwa
kawaida timu ya YST huzunguka nchi nzima kutembelea shule mbalimbali ambazo
zinaonyesha kufundisha masomo ya sayansi na kuwapa miongozo walimu pamoja na
hamasa ya kufundisha masomo ya sayansi.
Pamoja na changamoto mbalimbali za kufifia kwa masomo ya
sayansi nchini, lakini Dk. Kamugisha anasema kwamba bado Tanzania haijachelewa
katika kuandaa kizazi cha wanasayansi na kwamba kinachotakiwa ni dhamira,
uthubutu na jitihada, kwani taifa lolote linahitaji wanasayansi ili liweze
kuendelea.
Mwanzilishi Mwenza wa YST, Joseph Clowry, anasema kuna
dalili nzuri za mafanikio tangu walipopata wazo la kuanzisha taasisi hiyo mwaka
2009, kwani mwitikio umeonekana kuwa mkubwa kadiri miaka inavyokwenda.
“Ili taifa lolote liendelee, ni vyema kuwekeza zaidi
katika tafiti za kisayansi kwa kuanzia kwenye ngazi za chini kabisa, kuwafanya
watoto wapende udadisi wa kisayansi na kufundisha kwa bidii wawapo shuleni.
“Ireland ilikuwa nyuma kimaendeleo kama zilivyokuwa nchi
nyingi ulimwenguni, lakini walipoamua kuwekeza kwenye sayansi hali imebailika
hivi sasa ambapo wapo wanasayansi mahiri kabisa na vijana nao wanapenda kujifunza
masomo ya sayansi,” anasema Clowry.
Makamu Rais wa BG Tanzania anayeshughulikia Sera na
Masuala ya Uhusiano, John Ulanga, ambao ndio wadhamini wakuu wa maonyesho ya
mwaka 2015, anasema wameamua kujitolea kudhamini YST kwa sababu wanatambua
kwamba Tanzania inahitaji kuwa na wanasayansi wengi hasa linapokuja suala la
mafuta na gesi ambayo yakitafitiwa yakapatikana na kuchakatwa yanaweza kuinua
uchumi wa taifa kwa kiwango kikubwa.
“Tunahitaji wanasayansi wa kutosha katika sekta hii
adhimu ya mafuta na gesi, tukiwa nao wazalendo itakuwa ni bora zaidi, hivyo ni
lazima tuwadhamini watu kama YST ambao wanajenga msingi imara katika kuwapata
wataalamu wa kesho,” anasema Ulanga na kuongeza kwamba mwaka huu kampuni yake
imetoa Dola 200,000 (takriban Shs. 450 milioni) kwa ajili ya udhamini wa
maonyesho hayo na akaahidi kwamba mwakani watatoa kiwango kama hicho au zaidi
ili kufanikisha.
Fionnuala Gilsenan, Balozi wa Ireland nchini, anasema
kwamba alikuwepo nchini Tanzania kama mtafiti kwa miaka sita, aliporejea kwao
ndipo akateuliwa kuwa Balozi nchini Tanzania, hivyo anayafahamu mazingira ya
Tanzania pamoja na suala zima la elimu ya sayansi.
“Ninayajua mazingira, lakini kwa kweli nawaunga mkono YST
kwa maono yao ya kuwekeza kwenye sayansi kupitia maonyesho kama haya ambayo
yanajenga msingi uliobomoka wa masomo ya sayansi, nchi yangu iko nao bega kwa
bega kuwasaidia kwa kadiri itakavyowezekana,” anasema na kuongeza kwamba,
Tanzania bado haijachelewa kuwekeza kwenye sayansi.
Na ili kuhakikisha wanafunzi wanayapenda masomo ya
sayansi na kuyaelewa vizuri, Rais mstaafu wa awamu ya pili, Alhaj Ali Hassan
Mwinyi, wakati akifungua maonyesho hayo, akashauri walimu katika shule za
msingi na sekondari kutumia lugha ya Kiswahili kufundisha sayansi, kwani lugha
hiyo inaeleweka vizuri.
Alhaj Mwinyi alisema Kiswahili ni lugha ya taifa
inayoeleweka na kila mmoja, hivyo sayansi ikifundishwa kwa lugha hiyo itasaidia
zaidi watoto kuyapenda masomo hayo kwa kuwa hawatakuwa na hofu ya lugha ngeni
ya Kiingereza inayotumika kwa sasa.
“Mimi wakati naingia darasa la tano, mwalimu wangu wa
sayansi alikuwa raia wa Scotland, lakini alimfundisha sayansi kwa Kiswahili na
ndio msingi wangu mkubwa wa kulifahamu vyema somo la sayansi,” anasema.
Maonyesho ya mwaka 2015, mbali ya kudhaminiwa na kampuni
ya BG Tanzania na Ubalozi wa Ireland nchini kupitia Shirika la Msaada la Irish
Aid, pia yalidhaminiwa na Songas, Read International, Solaris, Spicenet,
Karimjee Jivanjee, Masumin Printways,
First Car Rental, Vernier, na Human Development Innovation Fund (HDIF).
Tangu maonyesho hayo yalipoanza mwaka 2011, mpaka sasa
takriban wanafunzi 1,000 wameshiriki.
Washindi wa mwaka 2012
walikuwa Aisha Nduku,
Monica Shinina na Nengai Moses kutoka Shule ya Sekondari ya Wasichana
Kibosho mkoani Kilimanjaro ambao walitafiti madhara ya mbolea za kemikali na nitrogen
yanayopatikana kwenye mto jirani na shule yao. Andiko lao lilisema: Industrial fertilisers and increased nitrites in water.
Washindi wa mwaka 2014 walikuwa Dhariha Amour Ali na Salma Khalfan Omar
kutoka Shule
ya Sekondari Lumumba mjini Zanzibar kwaandiko lao la
Changing Attitudes to control Flies in Tanzania, na
washindi wa pili walikuwa Upendo Mwanuo na Josephine Chomya kutoka Shule ya
Sekondari St. Christina's na andiko lao la The Masai diet as a way of controlling diseases.
Mwaka 2015 washindi walikuwa Edwin Luguku na John Method wa Mzumbe Sekondari na andiko lao la ‘Reducing the use of plastic bags in
Tanzania’, wakati washindi wa pili walikuwa Emmanuel Lemalali na Emmanuel
Sanga kutoka Tanga Technical na utafiti wao wa ‘A Simple Method For Controlling Ecto-parasites’.
Washindi wa mwaka
2013 walikuwa Jafari Ndagula na Fidel Samwel kutoka shule ya sekondari Ilongero
ya mkoani Singida kutokana na andiko lao la "A Drip Irrigation System
using recycled materials" wakati washindi wa pili walikuwa mabinti
kutoka Shule ya Sekondari Haile Selaissie ya Zanzibar ambao ni Shemsa
Abdulkarim na Salha Jumbe Said ambao andiko lao lilikuwa "Analysis of
Kupagawa and its causes".
(IMEANDALIWA NA www.brotherdanny.com. Simu
0656-331974)
Post a Comment